Bu yazı, insanın evrimsel geçmişiyle modern kültür arasındaki uyumsuzluğu ele alıyor. Bireysel sorunların toplumsal düzeydeki yansımalarını tartışıyor; ölüm korkusu, yalnızlık, özgürlük, anlam arayışı gibi varoluşsal temaların toplumu da etkilediğini savunuyor. Toplumların da bireyler gibi "terapiye" ihtiyaç duyabileceğini, ortak bir amaç ve anlam etrafında birleşmeden sağlıklı bir yapı kurulamayacağını vurguluyor.

Uzun bir aradan sonra Primeval Kinship kitabına geri dönüyorum. Westermarck etkisi ve davranışsal homoloji kavramları üzerinden insan ve primat davranışları arasındaki evrimsel benzerlikleri inceliyoruz. Üç akademik makale üzerinden bu kavramları sorguluyorum, evrimsel tutarlılığı değerlendiriyor ve davranışsal örüntülerin genetik kökenli mi yoksa uyarlayıcı mı olduğunu tartışıyorum.

Bu yazıda, bir babanın izlediği Adolescence filmi sonrasında kendi oğluyla olan ilişkisini sorgulaması ve ebeveynlikte yaşadığı derin iç çatışmalar ele alınıyor. Sevgi, sorumluluk, öfke, çaresizlik ve toplumsal baskılar arasında sıkışan bir babanın iç dünyasına dokunaklı bir yolculuk sunan bu metin, hem bir öz eleştiri hem de bir sevgi manifestosu niteliğinde.

Ahlakın evrimsel ve kültürel kökenleri, özellikle ensest yasağı inceleniyor. Westermarck etkisi, çocuklukta birlikte büyüyenler arasında cinsel çekimi engeller. Ancak biyolojik içgüdülerin toplumsal normlara dönüşmesi “temsil sorunu” yaratır. Ensest kaçınma biyolojik tiksinti ve kültürel öğrenmenin birleşimidir. Ensest, bireysel vicdanı ve toplumsal düzeni zedelediği için ahlaken reddedilir.

Bu çalışma, 50 kişilik hayali klanlar üzerinden, babalık bilinmezliği ve çok eşlilik koşullarında ensest riskini matematiksel ve görsel modellerle analiz eder. Anne soyuna dayalı izleme, Westermarck etkisi ve evrimsel kaçınma stratejileriyle ensest olasılığı değerlendirilir. İnsan evriminde eşitlikçi cinsel seçim ve sosyal yapıların bu riskleri nasıl azalttığı tartışılır.

Bu metin, Westermarck etkisini temel alarak insanların birlikte büyüdükleri kişilerle neden cinsel ilişki kurmak istemediğini açıklar. Ensestten kaçınmanın biyolojik temelleri, kültürel tabularla nasıl örtüştüğü ele alınır. Bu içgüdülerin evrimsel kökenlerini sorguluyorum ve düşünmekle eyleme geçmenin farkını tartışarak toplumsal düzenin bu bastırma mekanizmalarına dayandığını savunuyorum. Bir sonraki uzun çalışmamıı tanıtoyorum.

Uzun bir aradan sonra Primeval Kinship (İlkel Akrabalık) kitabına ve blog yazılarına dönmek istiyorum.Önceki yazılarımı gözden geçirdim ve dağınıklığımı ve yazılarımın yorum ağırlıklı olduğunu fark ettim. Bu yazıyla hem motivasyonumu yeniden kazanmak hem de şimdiye dek neler yazdığımı toparlamak istiyorum. Akrabalık yapıları, primat davranışları ve kültürel evrimin izini süren önceki bölümleri kısaca özetlemeye çalışıyorum.

4 yıl aradan sonra "anlam" konusuna geri dönüyorum. Aradan geçen yılların bana ne kattığına direk şahitlik ediyorum. Bu dört yılda okuduklarımı, öğrendiklerimi net bir şekilde görebiliyorum. Hem kendimi tarttığım hem de toplumsal açıdan önemli bir konuyu ele alan bir yazı. Anlam üretmek nedir? Kimler nasıl anlam üretir? Anlam üretiminin arkasında neler var? Toplumların içinde bulunduğu durumu anlam üretimi açısından ele alan bir yazı.

Türkiye'de kamusal alanın zayıflığı, dindar bilincin egemenliğiyle karşılıklı olarak birbirini besleyen bir ilişki içindedir. Eleştirel, özerk yurttaş kültürü gelişmediği için dini cemaat yapıları güçlenmiş, kamusal alan daralmıştır. Dindar bireyler için AKP, sadece bir parti değil, ontolojik bir meşruiyet kaynağıdır. Siyasi sadakat, itaat kültürü, kutsal algısı ve mağduriyet duygusuyla birleşir; tercih değil, kimliksel bir varoluş biçimi haline gelir.

Bu metin, “gerçeklik” kavramını iki düzeyde ele alıyor: Bilimsel (dışsal) gerçeklik, gözlem ve deneyle ortaya konan nesnel dünyayı ifade ederken; zihinsel (algısal) gerçeklik, bireyin deneyim ve yorumlarına dayanan içsel dünyayı yansıtır. Bu ikiliği kavramsal olarak netleştirmek amacıyla “bilimçek” ve “zihinçek” terimlerini öneriyor.um Böylece kavram karmaşasının önüne geçmeyi amaçlıyorum.

Bu metin, Dahlberg’in dört dijital demokrasi pozisyonunun Türkiye gerçekliğini yansıtmada yetersiz kaldığını savunuyor. Türkiye’deki dijital yurttaşları beş alternatif gruba ayırır: İronik-Tepkici, Devlet Manipülasyoncu, Kültürel-Kabilevi, İnanca Dayalı Kaderci ve Dijital Gezginler. Bu gruplar da ülkenin her yerinde olduğu gibi kutuplaşmış durumdalar.

Bernard Chapais, evrimsel antropolojinin temel taşlarını oluşturan bu bölümde, insan toplumlarının kökenini açıklarken üç ana yapı taşına odaklanır: çoklu aile grupları (multi-family groups), çift bağları (pair-bonding) ve karşılıklı exogami. Bu yapıların tarihsel ve evrimsel birleşimi, insanlara özgü karmaşık sosyal yapıları ve akrabalık sistemlerini ortaya çıkarmıştır.

Bu yazı, primat kökenli ensestten kaçınma davranışının evrimsel kökenlerini ele alır. Chapais’in teorisine göre, insanlar yakın akrabalarla cinsel ilişkiden biyolojik olarak kaçınmaya evrimsel süreçte programlanmıştır. Dişilerde bu mekanizma daha eskiye dayanır. Ben babalığın geç keşfi nedeniyle erkeklerde bu eğilimin daha yeni geliştiği görüşüne sahibim. Sosyal yapı, göç ve bağlanma, bu davranışları şekillendiren önemli faktörlerdir.

Kadınlar ve erkekler tarih boyunca zorunlu veya gönüllü olarak göç ettiler. Modern dünyada yaşanan göçlerin motivasyonu ile atalarımızın yaşadığı dönemde yaşadığı grubu terk etmek arasında hem benzerlikler hem de farklar var. Atalarımızın toplumsal yapısı zamanla değişmiş olmalı. Değişen toplumsal yapılar farklı ilişki biçimlerinin ortaya çıkmasına yol açmış olmalı. Topluluk içindeki statüler kimin göç edeceğini de belirlemiş olmalı. Kadınların daha iyi eş için yaşadığı yer t

İnsanlardaki ensestten kaçınma davranışının kültürel bir tabu olmadan önce evrimsel kökenleri olduğu. Primatlarda gözlemlenen içgüdüsel davranışlar (örneğin dağılma, Westermarck etkisi) insanların da benzer içgüdülerle hareket ettiğini gösterir. Bu kaçınma, üreme başarısını artırmak için doğal seçilimle şekillenmiş olabilir. Ensestten kaçınma özellikle dişilerde daha güçlüdür.

Chapais, insan akrabalık sistemlerinin yalnızca kültürel değil, evrimsel ve biyolojik temellere dayandığını savunur. Annelik gibi bazı bağlar, kültürel olarak reddedilse bile biyolojik süreçlerle kaçınılmaz biçimde oluşur. İnsanlarda evlilik, kardeşlik, soy takibi gibi yapılar, primat atalarımızdan evrimleşerek gelişmiştir. Kültürel çeşitlilik bu yapıları dönüştürse de temel biyolojik bağlar değişmeden kalır. İnsan akrabalığı çift taraflıdır; biyolojik temelli olup kültürle ç

İnsanlarda akrabalık hem biyolojik hem kültürel temellere dayanır. Geleneksel olarak soy bağı biyolojiye dayandırılsa da antropolojik çalışmalar, kültürlerin akrabalık tanımlarını şekillendirdiğini gösterir. Primatolojiden gelen veriler ise biyolojik akrabalığın sosyal davranışları etkilediğini ortaya koyar. Günümüzde akrabalık, doğuştan gelen bağlar ve toplumsal kabullerin birleşimi olarak görülmektedir.

Primatlarda annelerle kızları arasındaki güçlü bağlar, grup içinde akrabalık temelli sosyal yapılar oluşturur. Annenin statüsü kıza geçer, bu da doğuştan sosyal farklılıklar yaratır. İnsanlarda da sosyal statü yalnızca kültürel değil, biyolojik temellere dayanır. Eşitsizlik evrimsel bir mirastır. Bu yapı, insan toplumlarında kültürel akrabalık sistemleriyle daha da karmaşık hale gelmiştir.

Primatlarda ve insanlarda sosyal statü doğuştan gelen biyolojik özelliklere dayanır. Anne-yavru bağı üzerinden akrabalık tanınır ve sosyal yapılar oluşur. Sosyal statü; fiziksel, zihinsel ve psikolojik özellikler ile belirlenir. Kültürel eşitlik söylemleri bu biyolojik gerçekliği göz ardı eder. Bireylerin doğuştan sahip oldukları özellikler, toplumdaki yerlerini belirler.

İnsanlardaki akrabalık sistemlerinin, primat atalarımızdan miras kalan anne-soylu (rahim bağlantılı) akrabalık düzenine dayandığı anlatılıyor. Primatlar, uzun süreli sosyal ilişkilerle akrabalarını tanır; özellikle dişiler anneleri ve kız kardeşleriyle güçlü bağlar kurar. Akraba tanımanın içgüdüsel olduğu vurgulanırken, erkeklerin çocuklara sahip çıkmasının doğal olmadığı, sosyal süreçlerle açıklanmaya çalışıldığı eleştiriliyor.